De Redactie

Wat is Mediteren?

Wat is Mediteren?

In essentie is mediteren je aandacht richten op een specifiek object. Zo wordt je bewustzijn geleidelijk schoon en helder.

Een schoon en helder bewustzijn vormt de vruchtbare voedingsbodem waar concentratie kan ontkiemen en groeien.

Met steeds diepere concentratie kun je steeds scherper en objectiever kijken.

Zo ontwikkel je geleidelijk een bewustzijn waarmee je de dingen kunt zien zoals ze zijn. Van binnen uit.

Het is geen nadenken, maar het ervaren van je bewustzijn in het hier en nu.

Een dergelijk bewustzijn hebben de meesten van ons niet vanzelfsprekend vanaf hun geboorte, daar moet je hard voor werken, je moet je bewustzijn ontwikkelen.

Mediteren is dat werk.

Mediteren is Leren Loslaten

Je zou ook kunnen zeggen dat mediteren het oefenen van leren loslaten is. Het loslaten van verlangen, boosheid en onwetendheid.

Het is dit loslaten dat je bewustzijn zuivert en kalmeert.

Je hoeft trouwens niet bang te zijn dat het loslaten van verlangen je onverschillig maakt. Het tegendeel is namelijk waar.

Juist in een schoon en helder bewustzijn, vrij van verlangen, kun je diepe liefde zonder verlangen voor alle wezens ervaren.

Een liefde die niet van iets afhangt, vrij is van voorwaarden of eisen en die dus niets terugverlangt, in tegenstelling tot de alledaagse liefde waar we mee bekend zijn.

Vanuit die liefde kun je ook onwankelbare compassie voor alle wezens ervaren. De diepe wens koesteren ze te helpen waar dat mogelijk is.

Op die manier is meditatie het pad naar een langzame transformatie in jezelf en in de wereld.

Hoe Mediteer Je?

Je gaat zitten in een comfortabele stabiele houding zonder met je rug ergens tegenaan te leunen. Zo word je gedwongen om actief te zitten.

Je zet je wekker voor een X aantal minuten, controleert de wekker, legt hem naast je neer en kijkt er verder niet meer naar.

Nu sta je even stil bij het gegeven dat je gaat mediteren, dat je jezelf de mogelijkheid gunt om je bewustzijn te ontwikkelen.

Dan begin je, door je aandacht op je meditatie-object te richten.

Een meditatie-object is bijvoorbeeld de vlam van een kaars, de ademhaling bij het puntje van je neus of het geluid van het woord buddho dat je hardop herhaalt.

De Boeddha onderwees 40 dergelijke meditatie-objecten. Hij heeft nooit gezegd dat het ene object beter is dan het andere, en voor dit verhaal maakt het niet zoveel uit welk object je zelf gebruikt.  Het ene meditatie-object past nu eenmaal beter bij de één dan bij de ander.

Omdat wij mediteren op buddho zullen we dat hier als voorbeeld blijven gebruiken.

Je doet je ogen dicht zodat je niet wordt afgeleid door dingen die je ziet en probeert de aandacht bij buddho te houden, je intentie bij buddho te houden.  Dat doe je door alleen maar te luisteren, verder niets.  En als je bewustzijn afdwaalt breng je het geduldig en vriendelijk terug naar buddho. Telkens weer.

Je probeert als het ware alles wat in je bewustzijn opkomt zo snel mogelijk te zien, te herkennen als de afleiding die het is, en het te laten gaan om dan je aandacht weer terug te brengen naar buddho.

Zo oefen je om de aandacht zo lang mogelijk en zo vaak mogelijk bij buddho te houden. Hier en nu.

Dat was het. Heel simpel.

En dit is niet alleen mediteren voor beginners, maar ook mediteren voor gevorderden. Want het maakt niet uit of je de eerste keer gaat zitten of al 20 jaar bezig bent. Je doet in principe steeds hetzelfde.

Waarom zou je Beginnen met Mediteren?

Als je nog nooit hebt gemediteerd zou het hele concept van meditatie wat vreemd op je over kunnen komen.

Je gaat zitten met je ogen dicht en probeert je aandacht ergens op te richten en dat wat in je bewustzijn boven komt drijven los te laten. Elke dag weer.

En dat is ergens goed voor? En zo ja, waarom dan?

We zouden hier allerlei onderzoek kunnen aanhalen waaruit blijkt dat je door meditatie minder stress ervaart, dieper slaapt, gezonder bent of wat dan ook.

Maar in alle eerlijkheid zijn de meeste van die onderzoeken kwalitatief matig, vaak gericht op kortetermijneffecten en uitgevoerd door groepen die nadrukkelijk willen bewijzen dat het werkt, zoals de oprichters van mindfulness als therapie, meditatie-apps of anderen die geld verdienen aan meditatie.

Mediteren is namelijk big-business. Daarom is het misschien wel verstandig om wat gezonde argwaan te hebben ten aanzien van wat je over meditatie (en mindfulness) leest en hoort.

Het gekke is bijvoorbeeld dat veel aandacht en geld naar het idee gaat dat mediteren is bedoeld om de alledaagse stress te verminderen, beter te slapen of vooral meer te ontspannen.

Maar dat is niet de kern waar het om draait.

Ten minste, vanuit het boeddhistisch kader waarin ook bijvoorbeeld de hele mindfulness-hype zijn oorsprong vindt.

Minder stress, beter slapen en ontspanning kunnen wel een prettig bijverschijnsel van mediteren zijn, maar als je begint is het zeker niet zo dat je dit per definitie meteen gaat ervaren.

Integendeel. Mediteren vergt inspanning en discipline, kan confronterend, saai of irritant zijn en is in het begin voor je lichaam gewoon oncomfortabel als je maar lang genoeg zit.

Als je begint met de gedachte om even lekker te gaan ontspannen kan mediteren nog wel eens tegenvallen, en dat is zonde, want het kan heel veel brengen in je leven.

Je Bent Zelf de Bron van je Eigen Geluk

Mediteren doe je als je onderkent dat er iets wringt in je leven. Als je ziet dat je eigen geluk en tevredenheid voortdurend onder druk staan.

Het confronterende besef dat je eigenlijk niet naar wens ervoor kunt zorgen dat je gewoon gelukkig bent, dat je daar niet zomaar controle over hebt.

De meeste mensen vinden dat van nature heel normaal, dat leed en geluk bij het leven horen en dat we dit niet voor het zeggen hebben.  De redenatie kan bijvoorbeeld zijn dat de pieken in het leven enkel fijn zijn als je ze af kunt zetten tegen een eerder dal.

De Boeddha vond dat niet normaal. Hij ging tegen de stroom in.

Toen hij nog geen Boeddha was ging hij op zoek naar een definitief einde aan het lijden, naar een weg die zou voeren naar permanent, werkelijk gelukkig zijn.

Hij deed dit niet alleen voor zichzelf, maar in de hoop een weg te vinden die velen naar ditzelfde geluk zou brengen.

Hij was niet op zoek naar wat meer ontspanning of een betere nachtrust. Hij nam enkel genoegen met het allerhoogste doel, volledige vrijheid van al het lijden.

Toen hij dat bereikte werd hij een Boeddha, een ontwaakte.

De Boeddha is het voorbeeld dat het verwerven van werkelijk permanent gelukkig zijn door eigen inspanning echt mogelijk is.

De Boeddha zag dat je zelf aan de bron staat van je eigen leed en zo ook van je eigen geluk.

Dit is al gelijk een enorm confronterende boodschap als je die tot je door laat dringen. Het betekent namelijk dat je nooit iets of iemand anders de schuld kan geven als je je niet goed voelt.

Dat je zelf aan de bron van je leed staat heeft alles te maken met verlangen.

Het verlangen om iets wel te willen wat je niet krijgt, iets niet te willen wat je wel krijgt of opgescheept te worden met iemand die je niet wilt, gescheiden te zijn van datgene waarvan of degene van wie je houdt.

Het is ons verlangen dat ervoor zorgt dat wij in de problemen komen, dat wij stress ervaren, verdrietig zijn, boos worden, ruzie maken, en ga zo maar door.  De conflicten in onszelf en de wereld komen uiteindelijk voort uit verlangen, en dit verlangen zit heel diep in ons geworteld.

De Boeddha onderwees dat het de bevrijding van verlangen is waarmee permanent geluk en tevredenheid wordt bereikt, en dat je jezelf bevrijdt van het verlangen door in je meditatie te zien en te ervaren hoe de werkelijkheid echt in elkaar steekt.

Dat is waarom je mediteert.

Om de werkelijkheid te kunnen zien zoals die is.

De Boeddha liet zien dat dit mogelijk is. De afgelopen 2500 jaar hebben tal van zijn discipelen laten zien dat dit nog steeds mogelijk is.

Je moet het alleen zelf doen, niemand anders kan het voor jou doen.

Wat is het Verschil Tussen Mediteren voor ‘Beginners’ en ‘Gevorderden’?

De term beginner is relatief in de context van meditatie. Mediteren is namelijk een heel persoonlijk proces waarbij iedereen zich op een eigen punt op het pad bevindt.

Je dat beseffen is heel belangrijk.

Het belangrijkste verschil tussen iemand die net met meditatie begint en iemand die al dertig jaar bezig is, is eigenlijk precies dat. Iemand die al dertig jaar mediteert heeft het dertig jaar volgehouden om dagelijks (of ten minste met zeer grote regelmaat) te gaan zitten en inspanning te leveren.

Zo iemand heeft een bepaalde mate van vertrouwen en discipline ontwikkeld. Meditatie tot integraal onderdeel van het leven gemaakt. Meditatie is, in andere woorden, een normaal onderdeel van de dag geworden, net als tandenpoetsen.

Dat is heel bijzonder.

Het blijkt namelijk verschrikkelijk moeilijk te zijn om de discipline op te brengen om elke dag te mediteren, dag in dag uit, jaar in jaar uit.

Mensen beginnen vaak enthousiast. Het is nieuw en spannend. En dan stoppen ze weer.

De rest van je leven 15-20 minuten van je dagelijkse tijd vrijmaken is namelijk niet vanzelfsprekend en het blijkt nog moeilijker zodra duidelijk wordt dat er voor jou persoonlijk misschien niet meteen diepe stilte ontstaat, dat je stress niet meteen verdwijnt, dat je niet meteen intens geluk of diepe tevredenheid vindt, dat je bewustzijn kalmeren toch echt een klus is.

Het idee dat, als je maar jaren mediteert, je iets specifieks zult bereiken is dan ook niet van toepassing.

Een dergelijk idee is een weerspiegeling van de westerse ‘business-mentaliteit’ die dicteert dat wanneer je ergens tijd in steekt, je een evenredig resultaat moet kunnen verwachten. Voor meditatie gaat dat niet op.

Maar er gebeurt van alles, zonder dat je dat zelf misschien direct in de gaten hebt.

Door op buddho te mediteren zal je op je eigen tempo, passend bij je eigen persoonlijke neigingen en vermogens, langzaam maar zeker mentale kwaliteiten ontwikkelen waar je in het begin geen eens zicht op had.

Je ontwikkelt je bewustzijn heel langzaam maar zeker.

Ahba, onze leraar, legt veel nadruk op deze geleidelijke ontwikkeling van je bewustzijn. Het geleidelijk zuiveren ervan en zo het geleidelijk laten ontstaan van concentratie en wijsheid.

Niet te snel willen, niet willen pushen.

Niet gaan mediteren om iets te bereiken, of het nou wijsheid is, of stilte of wat dan ook. Dat is alleen maar weer een andere vorm van verlangen.

Gewoon elke dag inspanning leveren en weten dat je weer een klein steentje bijdraagt aan het proces is voldoende.

Je kunt jouw pad niet vergelijken met dat van een ander. Elk pad is persoonlijk en uniek.

Als je die stap kunt zetten, mediteren zonder iets te willen bereiken, gewoon elke dag opnieuw.  Als je de rust ervaart dat je niet verder hoeft te zoeken, dat je jouw weg hebt gevonden en die weg de rest van je leven zult begaan, ongeacht de resultaten, dat is misschien wel datgene wat je ‘gevorderd’ maakt.

Wie Begint er met Mediteren op Buddho?

Als laatste zou het kunnen dat je je afvraagt wie er nou begint aan de specifieke meditatie-methode die wij beoefenen, namelijk concentratie-meditatie op buddho.

Kijken we naar de mensen die bij ons langskomen om met meditatie op buddho aan de slag te gaan dan valt op dat er heel wat mensen tussen zitten die al jaren mediteren maar merken dat ze vast zitten, dat ze verdieping of goede begeleiding missen.

Dat kunnen mensen zijn die al ruime ervaringen binnen het Theravāda-boeddhisme hebben opgedaan, bijvoorbeeld met vipassanā (inzichtmeditatie), maar ook mensen vanuit andere boeddhistische stromingen.

Daarnaast zijn er mensen die pas kort bezig zijn, bijvoorbeeld via een app of op basis van wat ze op internet hebben gelezen.

En er zijn natuurlijk mensen die echt nog nooit eerder hebben gemediteerd en hebben besloten daar nu mee te gaan beginnen.

Het maakt eigenlijk niet zoveel uit, iedereen is welkom en als de methode niet bij je past is dat ook geen probleem.

Zoals gezegd, ieders pad is uniek en wij vinden het altijd weer inspirerend om waar mogelijk een bijdrage te leveren, op wat voor manier dan ook.


Wil je beginnen met mediteren of ben je op zoek naar meer verdieping?
Wij bieden persoonlijke begeleiding, volledig op donatie basis.

Gratis Meditatiecursus

Je moet zelf de inspanning leveren, de Boeddhas wijzen slechts de weg

Boeddha, Dhp 276