Anapanasati Sutta: Bewuste Aandacht Gericht op de Ademhaling

Aldus heb ik gehoord. Op een gegeven moment woonde de Gezegende in Sāvatthī in het Oostelijke Park, in het Paleis van Migāra’s moeder, samen met vele zeer bekende oudere discipelen – de eerbiedwaardige Sāriputta, de eerbiedwaardige Mahā Moggallāna, de eerbiedwaardige Mahā Kassapa, de eerbiedwaardige Mahā Kaccāna, de eerbiedwaardige Mahā Koṭṭhita , de eerbiedwaardige Mahā Kappina, de eerbiedwaardige Mahā Cunda, de eerbiedwaardige Anuruddha, de eerbiedwaardige Revata, de eerbiedwaardige Ānanda en andere zeer bekende oudere discipelen.

Op dat moment hadden oudere bhikkhu’s nieuwe bhikkhu’s onderwezen en geïnstrueerd; sommige oudere bhikkhu’s hadden tien bhikkhu’s onderwezen en geïnstrueerd, sommige oudere bhikkhu’s hadden twintig onderwezen en geïnstrueerd… dertig… veertig bhikkhu’s. En de nieuwe bhikkhu’s, onderwezen en geïnstrueerd door de oudere bhikkhu’s, hadden opeenvolgende stadia van hoge onderscheiding bereikt.

Op dat moment – de Uposatha-dag van de vijftiende, op de vollemaannacht van de Pavāraṇā-ceremonie – zat de Gezegende in de open lucht, omringd door de Sangha van bhikkhu’s. Toen, de stille Sangha van bhikkhu’s onderzoekend, richtte hij zich aldus tot hen:

“Bhikkhu’s, ik ben tevreden met deze vooruitgang. Mijn bewustzijn is tevreden met deze vooruitgang. Wek dus nog meer energie op om het niet-behaalde te behalen, om het niet-bereikte te bereiken, om het niet-gerealiseerde te realiseren. Ik zal hier in Sāvatthī wachten op de Komudī vollemaan van de vierde maand.”

De bhikkhu’s van het platteland hoorden: “De Gezegende zal daar in Sāvatthī wachten op de Komudī vollemaan van de vierde maand.” En de bhikkhu’s van het platteland vertrokken op de gepaste tijd naar Sāvatthī om de Gezegende te zien.

En oudere bhikkhu’s onderwezen nieuwe bhikkhu’s nog intensiever; sommige oudere bhikkhu’s onderwezen tien bhikkhu’s, sommige oudere bhikkhu’s onderwezen twintig… dertig… veertig bhikkhu’s. En de nieuwe bhikkhu’s, onderwezen en geïnstrueerd door de oudere bhikkhu’s, bereikten opeenvolgende stadia van hoge onderscheiding.

Op dat moment – de Uposatha-dag van de vijftiende, de vollemaannacht van de Komudī vollemaan van de vierde maand – zat de Gezegende in de open lucht, omringd door de Sangha van bhikkhu’s. Toen, de stille Sangha van bhikkhu’s onderzoekend, richtte hij zich aldus tot hen:

“Bhikkhu’s, deze gemeenschap is vrij van gezwets, deze gemeenschap is vrij van gebabbel. Het bestaat puur uit kernhout. Zo is deze Sangha van bhikkhu’s, zo is deze vergadering. Een gemeenschap die geschenken waardig is, die gastvrijheid waardig is, die offers waardig is, die eerbiedige groet waard is, een onvergelijkbaar veld van verdienste voor de wereld – zo is deze Sangha van bhikkhu’s, zo is deze gemeenschap. Een gemeenschap waar een klein geschenk dat haar gegeven wordt groot wordt, en een groot geschenk groter – zo is deze Sangha van bhikkhu’s, zo is deze gemeenschap. Een gemeenschap die zeldzaam is voor de wereld om te zien – zo is deze Sangha van bhikkhu’s, zo is deze gemeenschap. Een gemeenschap die de moeite waard zou zijn om over grote afstanden te bezoeken – zo is deze Sangha van bhikkhu’s, zo is deze gemeenschap.”

“In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die arahant zijn, de smetten vernietigd hebben, die het heilige leven hebben geleefd, hebben gedaan wat gedaan moest worden, de last hebben neergelegd, hun eigen doel hebben bereikt, de ketenen van het zijn hebben vernietigd en volledig bevrijd zijn door de uiteindelijke kennis – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s.”

“In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die, met de vernietiging van de vijf lagere ketenen, spontaan zullen verschijnen in de zuivere verblijfplaatsen en daar Nibbāna zullen bereiken, zonder ooit uit die wereld terug te keren – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s.”

“In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die, met de vernietiging van drie ketenen en met de verzwakking van lust, haat en onwetendheid, eens-terugkeerders zijn, die eenmaal terugkeren naar deze wereld om een einde te maken aan het lijden – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s.”

“In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die, met de vernietiging van de drie ketenen, stroom-betreders zijn, niet langer onderworpen aan verderf, op weg naar bevrijding, op weg naar verlichting – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s.”

“In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die toegewijd blijven aan de ontwikkeling van de vier fundamenten van bewuste aandacht – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s. In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die toegewijd blijven aan de ontwikkeling van de vier juiste inspanningen… van de vier grondslagen voor mentale kracht… van de vijf faculteiten… van de vijf krachten… van de zeven verlichtingsfactoren… van het Edele Achtvoudige Pad – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s.”

“In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die toegewijd blijven aan de ontwikkeling van liefdevolle vriendelijkheid … van mededogen… van altruïstische vreugde… van gelijkmoedigheid… van de meditatie over vuiligheid… van de perceptie van vergankelijkheid – zulke bhikkhu’s zijn er in deze Sangha van bhikkhu’s. In deze Sangha van bhikkhu’s zijn er bhikkhu’s die toegewijd blijven aan de ontwikkeling van bewuste aandacht voor de ademhaling.”

Bewuste Aandacht Gericht op de Ademhaling

“Bhikkhu’s, wanneer bewuste aandacht gericht op de ademhaling wordt ontwikkeld en gecultiveerd, draagt het grote vrucht en is het van groot voordeel. Wanneer bewuste aandacht gericht op de ademhaling wordt ontwikkeld en gecultiveerd, vervult het de vier fundamenten van bewuste aandacht. Wanneer de vier fundamenten van bewuste aandacht worden ontwikkeld en gecultiveerd, vervullen ze de zeven verlichtingsfactoren. Wanneer de zeven verlichtingsfactoren worden ontwikkeld en gecultiveerd, vervullen ze ware kennis en bevrijding.”

“En hoe, bhikkhu’s, wordt bewuste aandacht gericht op de ademhaling ontwikkeld en gecultiveerd, zodat het grote vrucht draagt en van groot voordeel is?”

“Hier gaat een bhikkhu, die naar het bos of naar de wortel van een boom of naar een lege hut is gegaan, zitten; nadat hij zijn benen kruislings heeft gevouwen, zijn lichaam rechtop heeft gezet en bewuste aandacht voor zich heeft gevestigd, altijd bewust aandachtig dat hij inademt, bewust aandachtig dat hij uitademt.”

“Als hij lang inademt, begrijpt hij: ‘Ik adem lang in’; of lang uitademend, begrijpt hij: ‘Ik adem lang uit.’ Kort inademend begrijpt hij: ‘Ik adem kort in’; of kort uitademend, begrijpt hij: ‘Ik adem kort uit.’ Hij traint aldus: ‘Ik zal inademen, het hele lichaam van de adem ervarend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het hele lichaam van de adem ervarend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de lichamelijke formatie kalmerend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de lichamelijke formatie  kalmerend.’

“Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, vervoering ervarend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, vervoering ervaren.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, vreugde ervarend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, vreugde ervaren.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de mentale formaties ervarend; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de mentale formaties ervarend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de mentale formaties kalmerend; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de mentale formaties kalmerend.’”

“Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het bewustzijn ervarend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het bewustzijn ervarend.’ Hij traint als volgt: ‘ik zal inademen, het bewustzijn verblijdend’; hij traint als volgt: ‘ik zal uitademen, het bewustzijn verblijdend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het bewustzijn concentrerend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het bewustzijn concentrerend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het bewustzijn bevrijdend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen en het bewustzijn bevrijden.’”

“Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de vergankelijkheid contemplerend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de vergankelijkheid contemplerend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, onthechting contemplerend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, onthechting contemplerend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het uitdoven  contemplerend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het uitdoven contemplerend.’ Hij traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de verzaking contemplerend’; hij traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de verzaking contemplerend.’”

“Bhikkhu’s, dat is hoe bewuste aandacht gericht op de ademhaling wordt ontwikkeld en gecultiveerd, zodat het grote vrucht draagt en van groot voordeel is.

Vervulling van de Vier Fundamenten van Bewuste Aandacht

“En hoe, bhikkhu’s, vervult bewuste aandacht gericht op de ademhaling, ontwikkeld en gecultiveerd, de vier fundamenten van bewuste aandacht?

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook, een bhikkhu, die lang inademend, begrijpt: ‘Ik adem lang in’, of lang uitademend, begrijpt: ‘Ik adem lang uit’; kort inademend, begrijpt: ‘Ik adem kort in’, of kort uitademend, begrijpt: ‘Ik adem kort uit’; traint als volgt: “Ik zal inademen, het hele lichaam van de adem ervarend”; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het hele lichaam van de adem ervarend’; traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de lichamelijke formatie kalmerend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de lichamelijke formatie kalmerend’ – op dat moment blijft een bhikkhu het lichaam beschouwen als een lichaam, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten. Ik zeg dat dit een bepaald lichaam onder de lichamen is, namelijk inademen en uitademen. Daarom blijft een bhikkhu op dat moment het lichaam beschouwen als een lichaam, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten.”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook een bhikkhu traint als volgt: ‘Ik zal inademen, vervoering ervarend’; traint als volgt : ‘Ik zal uitademen, vervoering ervarend’; traint als volgt : ‘Ik zal inademen, plezier ervarend’; traint als volgt : ‘Ik zal uitademen, plezier ervarend’; traint als volgt : ‘Ik zal inademen, de mentale formaties ervarend’; traint als volgt : ‘Ik zal uitademen, de mentale formaties ervarend’; traint als volgt : ‘Ik zal inademen, de mentale formaties kalmerend’; traint als volgt : ‘Ik zal uitademen, de mentale formaties kalmerend’ –  op dat moment blijft een bhikkhu gevoelens beschouwen als gevoelens, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten. Ik zeg dat dit een bepaald gevoel is onder de gevoelens, namelijk veel aandacht besteden aan inademen en uitademen. Dat is de reden waarom een bhikkhu op dat moment gevoelens blijft beschouwen als gevoelens, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten.”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook, een bhikkhu traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het bewustzijn ervarend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het bewustzijn ervarend’; traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het bewustzijn verblijdend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het bewustzijn verblijdend’; traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het bewustzijn concentrerend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het bewustzijn concentrerend’; traint als volgt: “Ik zal inademen, het bewustzijn bevrijdend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het bewustzijn bevrijdend’ – op dat moment blijft een bhikkhu het bewustzijn beschouwen als het bewustzijn, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten. Ik zeg niet dat er de ontwikkeling van bewuste aandacht gericht op de ademhaling is voor iemand die vergeetachtig is, die zich niet volledig bewust is. Dat is de reden waarom een bhikkhu op dat moment het bewustzijn als bewustzijn beschouwt, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten.”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook, een bhikkhu traint als volgt : ‘Ik zal inademen, de vergankelijkheid contemplerend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, de vergankelijkheid contemplerend’; traint als volgt: ‘Ik zal inademen, passieloosheid contemplerend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, passieloosheid contemplerend’; traint als volgt: ‘Ik zal inademen, het uitdoven contemplerend’; traint als volgt: ‘Ik zal uitademen, het uitdoven contemplerend’; traint als volgt: ‘Ik zal inademen, de verzaking contemplerend’; traint als volgt : ‘Ik zal uitademen, de verzaking contemplerend’ – op dat moment verblijft een bhikkhu terwijl hij contempleert  over mentale objecten als mentale objecten, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten. Nadat hij met wijsheid het opgeven van begeerte en verdriet heeft gezien, kijkt hij aandachtig toe met gelijkmoedigheid. Dat is de reden waarom een bhikkhu op dat moment verblijft terwijl hij contempleert over mentale objecten als mentale objecten, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten.”

“Bhikkhu’s, dat is hoe bewuste aandacht gericht op de ademhaling, ontwikkeld en gecultiveerd, de vier fundamenten van bewuste aandacht vervult.”

Vervulling van de Zeven Verlichtingsfactoren

“En hoe, bhikkhu’s, vervullen de vier fundamenten van bewuste aandacht, ontwikkeld en gecultiveerd, de zeven verlichtingsfactoren?”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook dat een bhikkhu het lichaam blijft beschouwen als een lichaam, ijverig, volledig aandachtig en bewust, begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelatengelaten – op dat moment is onophoudend bewuste aandacht in hem gevestigd. Op welk moment dan ook, onophoudend bewuste aandacht wordt gevestigd in een bhikkhu – op dat moment wordt de verlichtingsfactor bewuste aandacht in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“Zo bewust aandachtig verblijvend, onderzoekt en bekijkt hij die staat met wijsheid en begint er een volledig onderzoek naar. Op welk moment dan ook dat een bhikkhu, bewust aandachtig verblijvend, die staat met wijsheid onderzoekt en bekijkt en er een volledig onderzoek naar doet – op dat moment wordt de verlichtingsfactor onderzoek-naar-staten in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“In iemand die die staat met wijsheid onderzoekt en bekijkt en er een volledig onderzoek naar begint, wordt onvermoeibare energie opgewekt. Op welk moment dan ook dat onvermoeibare energie wordt opgewekt in een bhikkhu die die toestand met wijsheid onderzoekt en bekijkt en er een volledig onderzoek naar doet – op dat moment wordt de verlichtingsfactor energie in hem opgewekt en ontwikkelt hij hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“In iemand die energie heeft opgewekt, ontstaat bovenwereldse vervoering. Op welk moment dan ook dat bovenwereldse vervoering ontstaat in een bhikkhu die energie heeft opgewekt, op dat moment wordt de verlichtingsfactor vervoering in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“In iemand die in vervoering is, raken het lichaam en bewustzijn gekalmeerd. Op welk moment dan ook dat het lichaam en bewustzijn gekalmeerd raken in een bhikkhu die in vervoering is – op dat moment wordt de verlichtingsfactor kalmte in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“In iemand wiens lichaam kalm is en wie plezier voelt, raakt het bewustzijn geconcentreerd. Op welk moment dan ook dat het bewustzijn geconcentreerd raakt in een bhikkhu wiens lichaam kalm is en wie plezier voelt – op dat moment wordt de verlichtingsfactor concentratie in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“Hij kijkt aandachtig met gelijkmoedigheid naar het bewustzijn dat zo geconcentreerd is. Op welk moment dan ook dat een bhikkhu met gelijkmoedigheid naar het aldus geconcentreerde bewustzijn kijkt – op dat moment wordt de verlichtingsfactor gelijkmoedigheid in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook dat een bhikkhu ook blijft nadenken over gevoelens als gevoelens, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten… (herhaling zoals hierboven) … wordt de verlichtingsfactor gelijkmoedigheid in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook dat een bhikkhu blijft nadenken over het bewustzijn als bewustzijn, ijverig, volledig aandachtig en bewust, nadat hij begeerte en verdriet voor de wereld achter zich heeft gelaten… (herhaling zoals hierboven) … wordt de verlichtingsfactor gelijkmoedigheid in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“Bhikkhu’s, op welk moment dan ook dat een bhikkhu ook blijft nadenken over mentale-objecten als mentale objecten, ijverig, volledig aandachtig en bewust, en heeft begeerte en verdriet voor de wereld weggedaan… (herhaling zoals hierboven) … wordt de verlichtingsfactor gelijkmoedigheid in hem opgewekt, en hij ontwikkelt hem, en door ontwikkeling komt hij tot vervulling in hem.”

“Bhikkhu’s, zo vervullen de vier fundamenten van bewuste aandacht, ontwikkeld en gecultiveerd, de zeven verlichtingsfactoren.”

Vervulling van Ware Kennis en Bevrijding

“En hoe, bhikkhu’s, vervullen de zeven verlichtingsfactoren, ontwikkeld en gecultiveerd, ware kennis en bevrijding?”

“Hier, bhikkhu’s, ontwikkelt een bhikkhu de verlichtingsfactor bewuste aandacht, die wordt ondersteund door afzondering, onthechting en uitdoven, en rijpt in verzaking. Hij ontwikkelt de verlichtingsfactor van onderzoek-van-staten… de verlichtingsfactor energie… de verlichtingsfactor vervoering… de verlichtingsfactor kalmte… de verlichtingsfactor concentratie… de verlichtingsfactor gelijkmoedigheid, die wordt ondersteund door afzondering, onthechting en uitdoven, en rijpt in verzaking.”

“Bhikkhu’s, zo vervullen de zeven verlichtingsfactoren, ontwikkeld en gecultiveerd, ware kennis en bevrijding.”

Dat is wat de Gezegende zei. De bhikkhu’s waren tevreden en verheugden zich in de woorden van de Gezegende.

Bovenstaande tekst is door de redactie van buddho.org naar het Nederlands vertaald. De Engelse versie, Mindfulness of Breathing staat op suttacentral.net.

Wil je beginnen met mediteren of ben je op zoek naar meer verdieping?
Wij bieden persoonlijke begeleiding, volledig op donatie basis.