Zoals mijn leraar ooit zei: “Als je je mond niet kunt beheersen, kun je op geen enkele manier hopen je bewustzijn te beheersen.” Daarom is juiste spraak zo belangrijk in de dagelijkse praktijk.
Juiste spraak, in negatieve termen uitgelegd, betekent het vermijden van vier soorten schadelijke spraak: leugens (woorden gesproken met de bedoeling de waarheid verkeerd voor te stellen); verdeeldheid zaaiende spraak (gesproken met de bedoeling een breuk tussen mensen teweeg te brengen); harde spraak (gesproken met de bedoeling de gevoelens van een ander te kwetsen); en ijdel geklets (gesproken zonder doel).
Let op de nadruk op intentie: dit is waar de beoefening van juiste spraak kruist met de training van het bewustzijn. Voordat je spreekt, concentreer je je op de reden waarom je wilt spreken. Dit helpt je in contact te komen met alle machinaties die plaatsvinden in het comité van stemmen dat je bewustzijn bestuurt. Als je onheilzame motieven ziet achter de beslissingen van het comité, spreek je je veto uit. Daardoor word je je meer bewust van jezelf, eerlijker tegenover jezelf, standvastiger tegenover jezelf. Je voorkomt ook dat je dingen zegt waar je later spijt van krijgt. Op deze manier versterk je kwaliteiten van het bewustzijn die nuttig zullen zijn bij meditatie, en vermijd je tegelijkertijd mogelijk pijnlijke herinneringen die in de weg zouden staan van aandacht voor het huidige moment wanneer de tijd komt om te mediteren.
In positieve termen betekent juiste spraak dat je spreekt op een manier die betrouwbaar, harmonieus en troostend is, en die het waard is om ter harte te nemen. Wanneer je deze positieve vormen van juist spreken in praktijk brengt, worden je woorden een geschenk voor anderen. Als reactie daarop zullen andere mensen meer gaan luisteren naar wat je zegt, en zullen ze eerder op dezelfde manier reageren. Dit geeft je een gevoel van de kracht van je handelingen: de manier waarop je handelt in het huidige moment vormt de wereld van je ervaring. Je hoeft geen slachtoffer te zijn van gebeurtenissen uit het verleden.
Voor velen van ons ligt het moeilijkste deel van het beoefenen van juiste spraak in hoe we ons gevoel voor humor uitdrukken. Vooral hier in Amerika zijn we gewend te lachen met overdrijving, sarcasme, groepsstereotypen en pure dwaasheid – allemaal klassieke voorbeelden van verkeerd spreken. Als mensen gewend raken aan dit soort achteloze humor, luisteren ze niet meer aandachtig naar wat we zeggen. Op die manier devalueren we ons eigen betoog. Eigenlijk is er genoeg ironie in de toestand van de wereld dat we niet hoeven te overdrijven of sarcastisch te zijn. De grootste humoristen zijn degenen die ons gewoon rechtstreeks laten kijken naar hoe de dingen zijn.
Onze humor uitdrukken op een manier die waarheidsgetrouw, nuttig en wijs is, kan nadenken en moeite kosten, maar als we dit soort humor onder de knie hebben, merken we dat de moeite goed besteed is. We hebben ons eigen bewustzijn aangescherpt en onze verbale omgeving verbeterd. Op die manier worden zelfs onze grappen deel van onze beoefening: een gelegenheid om positieve bewustzijnskwaliteiten te ontwikkelen en de mensen om ons heen iets van intelligente waarde te bieden.
Let dus goed op wat je zegt – en waarom je het zegt. Als je dat doet, zul je ontdekken dat een open mond geen vergissing hoeft te zijn.
Bovenstaande tekst is door de redactie van buddho.org naar het Nederlands vertaald. De Engelse versie, Right Speech staat op accesstoinsight.org.
Wil je beginnen met mediteren of ben je op zoek naar meer verdieping?
Wij bieden persoonlijke begeleiding, volledig op donatie basis.
Je moet zelf de inspanning leveren, de Boeddhas wijzen slechts de weg
Boeddha, Dhp 276